CLMM là một phương thức cung cấp thanh khoản hiệu quả, giúp tăng tốc độ khớp lệnh, giảm thiểu trượt giá và mang lại trải nghiệm giao dịch mượt mà hơn. Nếu như bạn đang tìm kiếm cách tối ưu hóa hoạt động giao dịch của mình thì CLMM chính là lựa chọn phù hợp nhất. Vậy CLMM là gì? Cách hoạt động của các nhà lập thị trường thanh khoản tập trung là gì? Trong bài viết này hôm nay hãy cùng Betomon khám phá nhé!
CLMM là gì?
CLMM (Thanh khoản tập trung) là một thuật toán cải tiến trong mô hình AMM cho phép các nhà cung cấp thanh khoản (LP) tập trung vốn vào các khoảng giá cụ thể. Hiểu một cách đơn giản thì đây là một công cụ giúp các nhà đầu tư cung cấp thanh khoản cho các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) một cách hiệu quả hơn. Thay vì cung cấp thanh khoản cho mọi mức giá, các nhà đầu tư có thể tập trung vào những mức giá họ dự đoán sẽ có nhiều giao dịch xảy ra. Điều này giúp tăng lợi nhuận và giảm rủi ro trượt giá. Các dự án như Uniswap v3 đã thành công trong việc áp dụng CLMM và chứng minh hiệu quả của mô hình này. Tuy nhiên, CLMM vẫn còn một số hạn chế như yêu cầu người dùng có kiến thức sâu hơn về thị trường để đưa ra quyết định hiệu quả.
Ví dụ như cặp USTD/USDC trên Uniswap v3 sẽ dao động quanh mức 1. Vậy nên bạn quyết định cung cấp thanh khoản cho cặp này nằm trong khoảng giá từ 0.98 đến 1.02. Nếu giá thực tế luôn nằm trong khoảng này, bạn sẽ nhận được phí giao dịch từ các giao dịch diễn ra. Tuy nhiên nếu vượt qua phạm vi này thì bạn sẽ không được cung cấp thanh khoản và không tạo ra phần thưởng cho nhà cung cấp thanh khoản (LP). Các nhà cung cấp thanh khoản có thể chỉ định các phạm vi giá nhỏ hơn mà họ mong muốn ở đây là từ 0.98 đến 1.02 và sau đó phân bổ tất cả tài sản của họ trong các phạm vi đó.
Trong mô hình AMM truyền thống khi cung cấp thanh khoản, các LPs sẽ được nhận lại các LP token có thể thay thế cho nhau (fungible). Hiểu một cách đơn giản thì bất kể bạn cung cấp thanh khoản ở đâu trong phạm vi giá, các LP token của bạn đều có giá trị như nhau. Tuy nhiên, với cơ chế thanh khoản tập trung CLMM, các vị trí LP sẽ được đại diện bởi một NFT duy nhất, đại diện cho cặp token, khối lượng và phạm vi giá mà người dùng cung cấp thanh khoản. Điều này giúp bạn dễ dàng theo dõi và quản lý các vị trí cung cấp thanh khoản của mình
Ví dụ: Giả sử các bạn cung cấp 100 USD cho cặp token ETH/USDC trong khoảng giá từ 1000 USD đến 3000 USD. Thay vì nhận được một lương LP token nhất định, bạn sẽ nhận được một NFT duy nhất đại diện cho vị trí cung cấp thanh khoản này. NFT này sẽ có thông tin cụ thể về cặp ETH/USDC, khoảng giá 1000-3000 USD, và số lượng ETH và USDC bạn đã cung cấp.Điều này khác với việc cung cấp ở các nền tảng như Uniswap v2, nơi bạn cũng cấp thanh khoản 50/50 từ khoảng giá 0 đến dương vô cực. Bạn sẽ nhận LP token và chúng sẽ có giá trị như nhau cho các khoảng token mà bạn cung cấp thanh khoản.
Phí giao dịch thu được ở một phạm vi giá nhất định được chia theo tỷ lệ LP, tỷ lệ thuận với lượng thanh khoản mà LPs đã cung cấp cho phạm vi đó.
Mô hình hoạt động của CLMM
Khi giá của một cặp token nằm trong một phạm vi giá cụ thể, Concentrated Liquidity Market Maker (CLMM) sẽ tự động tập trung thanh khoản vào khu vực đó và tiến hành tính phí giao dịch. Hiểu một cách đơn giản thì giống như việc tạo ra một “Hồ bơi” thanh toán nhỏ hơn bên trong một “Đại dương” thanh toán lớn hơn. Mỗi nhà cung cấp thanh khoản (LP) sẽ tham gia vào “hồ bơi” này và họ sẽ được thưởng một phần của phí giao dịch phụ thuộc vào tỷ lệ đóng góp của họ vào tổng thanh khoản trong phạm vi giá đó.
Khi giá thay đổi, các nhà LP khác nhau sẽ lần lượt tham gia vào quá trình cung cấp thanh khoản để thực hiện các giao dịch. Điều này có nghĩa rằng người dùng có thể thực hiện giao dịch của họ trên tổng thanh khoản được tạo bởi tất cả các vị trí thanh khoản trong phạm vi giá hiện tại và không bị giới hạn bởi một LP cụ thể.
Mô hình mới của việc tổng hợp thanh khoản mang lại nhiều lợi ích cho cả nhà cung cấp thanh khoản và những người tham gia giao dịch. Hiện nay, nhà cung cấp thanh khoản có khả năng phân bổ vốn cho các khoảng giá ưa thích của họ, tập trung vốn để tối ưu hóa thu nhập từ phí giao dịch và sử dụng thanh khoản một cách hiệu quả hơn. Đồng thời, người giao dịch được hưởng lợi từ tính thanh khoản sâu hơn khi cần thiết nhất và cũng giảm được tỷ lệ trượt giá (slippage rate) cao cho người dùng. Mô hình này không chỉ giúp các LP tối ưu hóa lợi nhuận mà còn cải thiện trải nghiệm giao dịch cho người dùng.
Lợi ích của CLMM
CLMM mang đến nhiều ưu điểm đáng kể cho cả nhà cung cấp thanh khoản (LP) và người giao dịch:
- Bằng việc cho phép LP chọn lọc các khoảng giá cụ thể để cung cấp thanh khoản. CLMM giúp các nhà cung cấp thanh khoản giảm thiểu đáng kể rủi ro mất mất do biến động giá. Việc cho phép LP lựa chọn và giới hạn phạm vi giá của chúng cũng giúp quản lý các khoản lỗ tạm thời hiệu quả hơn.
- CLMM giúp LP tận dụng tối đa vốn đầu tư của mình và tăng hiệu quả của các nhóm thanh khoản bằng cách tận dụng sự tập trung. Điều này có nghĩa là các nhà giao dịch có thể phân bổ vốn của mình để đạt hiệu quả cao nhất trong một phạm vi giá cụ thể. Với nguồn thanh khoản tập trung, khả năng kiếm được lợi nhuận từ tài sản sẽ tăng lên.
- CLMM cung cấp cho các LP khả năng tùy chỉnh chiến lược đầu tư theo ý muốn. Chúng rất linh hoạt và các nhà cung cấp thanh khoản có thể thay đổi chiến lược của mình dựa trên điều kiện thị trường và thiết kế các phương pháp quản lý rủi ro ưa thích của họ. Người dùng có thể chọn phạm vi giá mà họ muốn cung cấp tính thanh khoản và mức phí mà họ mong muốn nhận được.
Hạn chế của CLMM
Bên cạnh những lợi ích cho thị trường tài chính thì mô hình thanh khoản tập trung (CLMM) cũng tồn tại một số hạn chế:
- Hiện này CLMM thường do một vài bên cung cấp điều này sẽ tạo ra nguy cơ tập trung. Có nghĩa là khi một bên cung cấp CLMM gặp vấn đề thì sẽ kéo theo toàn bộ thị trường có thể bị ảnh hưởng gây ra sự biến động và gián đoạn trong giao dịch.
- Do bản chất của CLMM là kiểm soát một lượng lớn thanh khoản nền sẽ không tránh khỏi khả năng sẽ có những kẻ thao túng thị trường nhắm vào điều này sẽ tạo ra rất nhiều rủi ro đối với các nhà đầu tư nhỏ lẻ.
- Sự tập trung của CLMM có thể dẫn đến thiếu tính cạnh tranh trong việc cung cấp dịch vụ khiến nhà đầu tư phải chấp nhận mức phí cao hơn và dịch vụ kém chất lượng hơn.
Một số mô hình thanh khoản tập trung (CLMM)
Uniswap v3
Ra mắt vào tháng 3/2021, Uniswap v3 đã tạo nên một bước đột phá trong thế giới DeFi với tính năng thanh khoản tập trung. Thay vì phân bổ vốn đồng đều trên toàn bộ phạm vi giá như các phiên bản trước, Uniswap v3 cho phép các nhà cung cấp thanh khoản (LPs) chủ động lựa chọn những vùng giá mà họ tin sẽ có nhiều giao dịch diễn ra, từ đó tối ưu hóa lợi nhuận. Với nhiều mức phí giao dịch linh hoạt, LPs có thể cân nhắc giữa mức độ rủi ro và tiềm năng sinh lời. Nhờ những cải tiến này, Uniswap v3 đã trở thành AMM hiệu quả nhất, giúp LPs tăng hiệu quả sử dụng vốn lên đến 4000 lần so với phiên bản cũ, mở ra cơ hội kiếm lợi nhuận hấp dẫn hơn.
Crema Finance
Crema Finance là giao thức thanh khoản tập trung đầu tiên trên hệ sinh thái Solana. Crema Finance sẽ giúp khai thác hết tiềm năng tài sản của các bạn.
Crema còn nhiều sản phẩm khác như NFT Liquidity Farming, kết hợp với dự án Jupiter làm smart router để định giá tốt nhất cho các bạn mỗi khi giao dịch.
Cykura
Cykura là một sàn giao dịch tự động (AMM) được xây dựng trên nền tảng Solana, tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn cho các nhà cung cấp thanh khoản. Bằng cách áp dụng cơ chế thanh khoản tập trung, Cykura giúp các nhà đầu tư chủ động phân bổ tài sản vào những vùng giá tiềm năng, từ đó gia tăng lợi nhuận. Với giao diện thân thiện và tốc độ xử lý giao dịch nhanh chóng, Cykura mang đến một trải nghiệm giao dịch mượt mà trên mạng lưới Solana, vốn nổi tiếng với chi phí thấp và tốc độ cao.
Orca
Orca vừa ra mắt một tính năng mới mang tên Whirlpool, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong không gian DeFi.
Trước đây hầu hết các pool trên Orca vẫn xài cơ chế AMM, nhưng sau khi khám phá ra lợi ích của cơ chế thanh khoản tập trung mang lại cho người dùng (tối ưu hóa nguồn vốn cho các LPs) cũng như tính thanh khoản tốt hơn cho các traders giao dịch với trượt giá thấp → Đúng với tiêu chí của Orca là DEX for everyone (DEX cho mọi người).
Ngoài ra một số sàn AMM DEX khác đã bắt đầu áp dụng mô hình thanh khoản tập trung bao gồm TraderJoe, Hubble Protocol, Aldrin Exchange, Kyber Elastic…
Tổng kết
CLMM là một mô hình mới được phát triển trên cơ chế AMM độc đáo và hiệu quả bậc nhất hiện nay. Qua bài viết này chắc hẳn bạn đã hiểu hơn về CLMM cũng như cách hoạt động của chúng. Hy vọng với những thông tin bổ ích mà Betomon đã cung cấp sẽ giúp bạn có thể vận dụng mô hình này một cách hiệu quả trong quá trình Trade coin của mình. Hẹn gặp lại bạn trong những bài viết tiếp theo nhé!
